Pobiał pospolity, opis, zbiór i zastosowanie

1

Podbiał pospolity, Tussilago farfara

Podbiał, w gwarze ludowej zwany bożym liczkiem, stanowi pierwszą oznakę nadchodzącej wiosny. Posiada wiele właściwości zdrowotnych przy problemach z górnymi drogami oddechowymi. Syrop z liści oraz suszone części rośliny warto trzymać w swojej ziołowej apteczce na wypadek przeziębienia, kaszlu, bólu gardła i zapaleń w górnych drogach oddechowych.

Jest to roślina rosnąca na ugorach, nasypach kolejowych, skarpach, poboczach dróg polnych. Gdy zaświeci słońce i stopnieje śnieg, pojawiają się lśniąco żółte, pachnące miodem główki kwiatów podbiału. Na noc kwiatki zwijają się w pączki. Po przekwitnięciu tworzą puszystą kulkę i dopiero wtedy roślina wypuszcza liście. Łacińska nazwa zdradza zastosowanie podbiału – tussis to po łacinie kaszel. Botanik Marcin z Urzędowa w XVI wieku pisał, że dymem z podbiału okadzano chorych, a napar z ziela stosowano dla „rozrzedzenia flegmy”. Młode liście przykładano na wrzody i leczono nimi różę na twarzy, wywarem przemywano rany. Medycyna ludowa zalecała okłady ze świeżych liści na żylakowate owrzodzenia podudzi. Wywarem z liści przemywano rany i sporządzano okłady na obrzęki, zaś odwarem korzeni leczono gościec i podagrę. 

Dzięki sporej zawartości śluzu w (do 8%) podbiał pospolity wykazuje znakomite właściwości powlekające błony śluzowe jamy ustnej i gardła. Ponadto, także dzięki flawonoidom, wyciągi z podbiału z pęcznieją i rozrzedzają wydzielinę zalegającą w zainfekowanym gardle, co umożliwia szybsze i łatwiejsze jej odkrztuszanie. Garbniki z kolei działają ściągająco i antybakteryjnie na błony śluzowe jamy ustnej. Podbiał świetnie radzi sobie z infekcjami górnych dróg oddechowych. Dodatkowo, wyciągami z podbiału można wspomagać leczenie zapalenia oskrzeli oraz suchego bólu gardła, męczącego palaczy lub osoby starsze, zwłaszcza jeśli dotyczą ich skurcze oskrzeli. Niezależnie od przyczyny ziele podbiał zawsze będzie dobrym wyborem gdy dopadnie cię kaszel suchy lub mokry. Dzięki działaniu wspomnianych już flawonoidów, podbiał po prostu obniża napięcie mięśni gładkich górnych dróg oddechowych, a więc złagodzi męczące objawy kaszlu.

Ludowe nazwy podbiału to: przy kopytnik, grzybień, końskie kopyto, ośla stopa. Kolejnym określeniem jest również określenie „kapusta sterników” i „boże liczko”. 

Wygląd:

 

Gdy zaświeci słońce i stopnieje śnieg, pojawiają się lśniąco żółte, pachnące miodem główki kwiatów podbiału. Na wzniesionej, sztywnej, jasnozielonej, owłosionej i lekko czerwonawej łodydze wyrasta jeden, nieduży, jaskrawożółty, pojedynczy, koszyczkowy kwiatek, złożony z licznych kwiatów rurkowych i otaczających ich promieniście wąskich, długich płatków. Na noc kwiatki zwijają się w pączki.

Po przekwitnięciu tworzą puszystą kulkę i dopiero wtedy roślina wypuszcza liście.

Liście podbiału są duże, mięsiste, jajowate lub sercowo-jajowate, osadzone na długich, czerwonawych, sztywnych, włochatych ogonkach. Suszone liście i kwiaty mogą służyć jako baza do naparów ziołowych.

Zbiór: 

 

Zbiór podbiału przypada na wczesną wiosnę, na przełomie marca i kwietnia, jak tylko zejdą śniegi. Zbiera się same główki kwiatów, będące w początkach lub w pełni kwitnienia. Warto zabrać ze sobą kosz, gdyż zbiór łatwo może się „ugnieść”. Kwiaty należy zbierać w słoneczny dzień, najlepiej przed południem lub zaraz po nim. Kwiaty z powodzeniem można zasuszyć na papierze w ciemnym, przewiewnym miejscu. Suszone kwiatki można przechowywać w naturalnych woreczkach lub torebkach do następnych zbiorów. 

Cennym surowcem są także młode liście pozbawione ogonka, które zbiera się wiosną zanim pojawią się brązowe plamy. Po zbiorze liście podbiału suszy się rozłożone cienką warstwą w suszarni ogrzewanej w temperaturze do 40 st. C. Po wysuszeniu liście podbiału pospolitego przechowuje się w szczelnych pojemnikach, dzięki czemu zabezpiecza się je przed wilgocią. 

W pigułce: 

 

Działanie: przeciwkaszlowe, wykrztuśne, przeciw podrażnieniowe (powlekające), przeciwzapalnie, rozmiękczające, antyseptyczne, rozkurczowe, żółciopędne, moczopędne, odtruwające i uspokajające; podbiał pobudza wydzielanie soków trawiennych i reguluje wypróżniania. 

Przydatny przy, wskazania: kaszel, krzemica, rozedma płuc, astma, stany zapalne i zakażeniowe gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli i płuc; przeziębienie, choroby alergiczne objawiające się nieżytem układu oddechowego, choroby zakaźne (grypa, angina, krztusiec itd.), zaparcia, choroba wrzodowa, zażywanie salicylanów, stany zapalne przewodu pokarmowego, nieżyt jelit, wzdęcia, niestrawność, choroby skórne, nieżyt żołądka. 

Uwaga! Nadmierne stosowanie podbiału może uszkadzać wątrobę, dlatego nie poleca się tej rośliny osobom zmagającym się z chorobami wątroby. Dodatkowo preparaty wyprodukowane na bazie podbiału są bezwzględnie zakazane dla kobiet w ciąży, karmiących piersią i dzieci poniżej 12. roku życia. Nie należy stosować podbiału dłużej niż dwa tygodnie bez przerwy.

Sprawdź nasze produkty z podbiałem:

 

Domowy syrop z kwiatu podbiału

Herbatka na przeziębienie

Macerat z Podbiału

Źródła: 
„Zioła, jak zbierać, przetwarzać, stosować” Magdalena Gorzkowska, 
„Atlas ziół”, Łukasz Fiedoruk, Michał Mazik, Marcin Pastwa
„Zielarstwo i metody fitoterapii. Wszystko o ziołach i preparatach ziołowych” dr Henryk St. Różański 

Przeczytaj również

W naszej spiżarni