Bez Czarny – Tajemnica jego skarbów zdrowotnych odkrywana przez wieki!

Jest szeroko rozpowszechniony w Europie, Azji i Ameryce Północnej, w Polsce występuje na terenie całego kraju. Czarny bez występuje najczęściej jako krzew, ale może również przyjąć postać niewysokiego drzewa. Czarny bez osiąga zwykle wysokość od 3 do 8 metrów. Ma dużą ilość gałęzi i koronę, która może być rozłożysta lub stożkowa. Kwiaty rozwijają się w koszyczkach o średnicy około 20 cm. Są białe lub kremowe, pachnące i pojawiają się na końcach pędów w maju-czerwcu. Kwiaty i roztarte liście mają dość specyficzny zapach- dla wielu ludzi nieprzyjemny, duszący. Owoce są również zebrane w baldachy, są kuliste, niewielkie, błyszczące i czarne dojrzewające na przełomie sierpnia i września

Niezwykłe zastosowania czarnego bzu

Drewno bzu jest białe i dość łatwo poddaje się obróbce i polerowaniu. Dawniej używano go do wyrobu zatyczek, igieł do łatania sieci, grzebieni. Dawni gospodarze używali do mocowania sztachet w płotach kołków wykonanych właśnie z tego drewna gdyż uważano je za trwalsze od żelaznych gwoździ. Rdzeń, którym wypełnione są gałęzie czarnego bzu, używany był w laboratoriach fizycznych do doświadczeń z elektrycznością. Ten białawy, miękki rdzeń łatwo daje się usunąć z gałązek i otrzymuje się wtedy wydrążoną rurkę, z której można zrobić fujarkę lub flet – z tego powodu czarny bez w niektórych regionach nazywano drzewem – fujarką lub drzewem rurkowym.

Z liści sporządzić można wywary, które są naturalnymi środkami owadobójczymi stosowanymi przede wszystkim przeciwko mszycom i gąsienicom. Gdy dokuczają nam komary warto naparem zrobionym ze świeżych liści posmarować skórę na odsłoniętych częściach ciała. Niewykorzystany napar może posłużyć do wypłoszenia z ogrodu polnych myszy i nornic, a świeże gałązki włożone w krecie korytarze mogą pomóc w pozbyciu, czyli wyprowadzeniu się tych zwierząt. Dla działkowców i wszystkich tych osób, którzy uprawiają ogródki i kompostują resztki organiczne pomocna może się okazać informacja, że posadzony przy kompostowniku krzew czarnego bzu przyczynia się do przerobienia masy i powstania kompostu.

Czarny bez pomaga również chronić zwierzęta gospodarcze. Zwierzętom kopytnym, które chorują na zgniliznę kopyt warto dodawać do karmy korę z młodych krzewów i młode gałązki. Niektóre zwierzęta mogą zachorować po spożyciu części czarnego bzu: kurczakom mogą zaszkodzić owoce, a dla indyków szkodliwe są kwiaty.

Po dokładnej analizie widzimy, że właściwie wszystkie części czarnego bzu mają właściwości

W czasach, gdy nie było sztucznych barwinków i farbek do tkanin, używano wywarów i wyciągów roślinnych, między innymi z czarnego bzu: kora i korzenie barwiły wełnę na czarno, z owoców uzyskiwano barwnik purpurowy lub niebieski, a liście barwiły tkaniny na głęboko zielony. W czasach starożytnych, w Rzymie, z gotowanych w winie owoców uzyskiwano farbkę do włosów.

Niezawodne wykorzystanie przez wieki: odkryj potęgę tego dzikiego, lekarskiego krzewu!

• Kora ma działanie przeczyszczające i odchudzające, a w dużych dawkach może wywoływać wymioty.
• Kora pozyskana z korzeni stosowana była na przyspieszenie porodu, a także w formie okładu w stanach zapalnych piersi karmiących matek.
• Liście można stosować zarówno w formie świeżej i wysuszone jako dodatek do różnych maści.
• Sok wyciśnięty z świeżych liści jest pomocny w leczeniu stanów zapalnych oczu.
• Miękisz pozyskany z gałązek również stosowany jest do wyrobu maści.
• Napar z kwiatów jest tradycyjnym środkiem łagodzącym skutki oparzeń słonecznych, ma również działanie wykrztuśne i obniżające gorączkę.
• Nalewka z kwiatów z dodatkiem cytryny ma piękny miodowy kolor i cudowny muszkatołowy zapach.
• Całe baldachy, czyli kwiatostany, po uprzednim oczyszczeniu można zasmażać w cieście naleśnikowym.
• Z jagód, które należy zbierać zupełnie dojrzałe, a najlepiej – po pierwszym jesiennym przymrozku, można zrobić przetwory, nalewki, wino, herbatkę. Syrop z jagód jest doskonałym środkiem na przeziębienie. Jagody czarnego bzu mogą być zbierane tylko dojrzałe, bo niedojrzałe owoce są trujące.
• Późnym latem i jesienią, a przy łagodnej pogodzie również zimą na pniach czarnego bzu rosnących w miejscach zacienionych, można znaleźć pewien rodzaj grzyba, który jest jadalny, ale bywał także stosowany w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej. Grzyb nazywa się uszak bzowy ponieważ swoim kształtem przypomina ucho.

Nie ma chyba drugiej rośliny tak uniwersalnej, jak czarny bez, znanej ludziom już w epoce kamiennej. Oczywiście, należy pamiętać, że najbardziej nawet lecznicza roślina może wywołać działania niepożądane i że przy każdym stosowaniu wyciągów ziołowych warto konsultować się z lekarzem. 

Przy tak ogromnym znaczeniu na zdrowie i życie człowieka, czarny bez ma również duże właściwości magiczne. Obdarza mocą uzdrawiania, zapewnia ochronę i powodzenie, sprzyja spełnianiu życzeń. Kiedyś uważano, że w krzewach czarnego bzu żyją wiedźmy i duchy, szczególnie duchy lasu. Przed ścięciem krzaku lub choćby pozyskaniu tylko jakiegoś jego części, należało w pozycji klęczącej wyjawić swój zamiar i wyjaśnić potrzebę. Było to potrzebne po to, aby zamieszkujące go istoty miały czas opuścić to miejsce i znaleźć nowe. Warto było również zostawić coś w podziękowaniu – monetę lub miód.

Zastosowanie w obecnych czasach

Obecnie najczęściej wykorzystujemy kwiaty z których przyrządzamy syrop, który ma wiele korzyści dla zdrowia, w tym właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Ale to nie wszystko, słodko-kwaskowy smak jest po prostu niezwykły! Można go dodać do koktajli, deserów i drinków, użyć jako dodatek do herbaty, wody mineralnej czy piwa. Dzieci wręcz uwielbiają jego słodko-kwaskowy smak, podnosząc przy okazji swoją odporność. Najlepiej zacząć podawać go już teraz od samych zbiorów, to jesień i zimę przebrną bez przeziębień.

Właściwości lecznicze kwiatów czarnego bzu są szerokie:

• działają wykrztuśnie i rozrzedzają katar,
• działają napotnie i antywirusowo,
• chronią i wzmacniają błony śluzowe dróg oddechowych,
• wzmacniają odporność organizmu,
• stabilizują krwiobieg i wzmacniają naczynia włosowate,
• uśmierzają bóle (w tym ból głowy, np. podczas przeziębienia),
• działają oczyszczająco i usuwają wolne rodniki,
• przyspieszają przemianę materii,
• łagodzą stany zapalne skóry,
• zawiera również substancję zwaną cholina, która obniża ciśnienie krwi i zapobiega nadmiernemu odkładaniu się tłuszczu w organizmie.

Na co zwracać uwagę przy zbiorach

Krzewy czarnego bzu są bardzo kruche. Łatwo jest złamać ich gałęzie. Nie zrywamy również wszystkich kwiatów, jesienią zamienią się w czarne kulki doskonałe na zrobienie sobie soku, poza tym stanowią pokarm dla wszystkich naszych ptaków. Kwiaty zbieramy przy słonecznej pogodzie dobrze rozkwitnięte. Po zerwaniu rozłóżmy kwiaty na papierze, na stole najlepiej na dworze i pozwólmy wszystkim żyjątkom opuścić kwiaty a następnie przystąpić do przyrządzania syropów, nalewek, placuszków z kwiatów. Kwiatów nie myjemy ale zbieramy z dala od miast, ulic.

Przepis na syrop z kwiatów:

• ok. 40 baldachów kwiatów czarnego bzu (dobrze rozwiniętych)
• sok wyciśnięty z 5 dużych cytryn
• 2 litry wody
• 2 kg cukru,

Wykonanie:

Kwiaty dokładnie oddziel od łodyżek, które są gorzkawe (ja obcinam je nożyczkami). Następnie zalej je wrzątkiem i odstaw w chłodne miejsce na co najmniej 12 godzin (ja odstawiam na całą noc). Następnie przecedź, dodaj cukier, sok z cytryny, wymieszaj i podgrzej (cukier musi dokładnie się rozpuścić). NIE gotuj tego syropu, jedynie doprowadź do wrzenia i NATYCHMIAST, taki mocno gorący, wrzący przelej do wyparzonych, szczelnie zamykanych butelek lub słoiczków (jeśli chcesz dłużej przechować). Zakręć, słoiczki postaw do góry dnem i odwróć dopiero gdy zupełnie ostygną. Nie wymagają już pasteryzowania.

Nalewka

Kwiatostany wykorzystujemy również do nalewek, próbujcie, doświadczajcie, możemy powiedzieć tylko tyle, że naszą „Bziankę” lubi bardzo duże grono dorosłych osób. Przepisów nie zdradzamy.

Sok z owoców czarnego bzu, robimy wczesną jesienią. Działa antybakteryjnie

Owoce bzu czarnego mają właściwości przeczyszczające, napotne, moczopędne, przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, odtruwające. Owoce bzu zawierają garbniki, pektyny, witaminę A, C, B1, B2, antocyjany, kwasy organiczne, żelazo, potas, sód, wapń. Zawierają również sambunigrynę, trujący związek, który rozpada się pod wpływem wysokiej temperatury i dlatego należy spożywać tylko dobrze dojrzałe, przetworzone owoce. Czarny bez wzmacnia system immunologiczny, dlatego jest pomocny przy przeziębieniu, infekcjach bakteryjnych i wirusowych, (katarze, kaszlu, grypie), a nawet infekcjach spowodowanych przez drożdże. Sok z owoców bzu był stosowany z dobrym skutkiem w 1995 r w czasie wielkiej epidemii grypy w Panamie, wywołanej przez wirusy różnych typów. Badania przeprowadzone w Izraelu i Niemczech potwierdziły silne właściwości bzu pobudzające system immunologiczny. Te właściwości bez zawdzięcza w dużej mierze obecności antocyjanów.
Antocyjany to rozpuszczalne w wodzie barwniki roślinne o różnorodnych, badanych obecnie cennych właściwościach. Antocyjany mają bardzo silne właściwości przeciwutleniające, silniejsze niż inne znane przeciwutleniacze taki jak np. kwas askorbinowy. Dzięki temu pełnią istotna rolę w zapobieganiu uszkodzeniom komórek powstających na skutek działalności wolnych rodników.

Odkryj bogactwo smaków i właściwości zdrowotnych w naszych produktach z Bzu czarnego

• Domowy sok z owoców bzu czarnego
• Domowy syrop z kwiatu bzu czarnego
• Konfitura Bez z czarny z jabłkiem
• Bzianka – nalewka na kwiatach czarnego bzu
• Herbatka na przeziębienie